Động Cơ Máy Nén Khí Quá Dòng – Cách Xử Lý Nhanh

Trong hệ thống máy nén khí trục vít, động cơ điện là bộ phận quan trọng nhất, chịu trách nhiệm truyền động cho trục vít quay để nén khí. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành, động cơ có thể gặp sự cố quá dòng (overcurrent) – tức là dòng điện chạy qua động cơ vượt mức cho phép.

Quá dòng không chỉ làm giảm tuổi thọ động cơ mà còn có thể dẫn đến cháy cuộn dây, hỏng biến tần, gây gián đoạn sản xuất và hao tốn chi phí sửa chữa. Vì vậy, cần xác định nguyên nhân gốc rễ, nhận diện dấu hiệu sớm và thực hiện biện pháp khắc phục phù hợp để bảo vệ động cơ và toàn bộ hệ thống khí nén.

Thông qua bài viết bạn cũng sẽ phân biệt được sự cố máy nén khí quá tải và máy nén khí quá dòng giống hay khác nhau? Mặc dù quá tải và quá dòng đều là sự cố liên quan đến động cơ của máy nén khí, nhưng chúng không hoàn toàn giống nhau. Chúng có nguyên nhân, biểu hiện và cách xử lý khác nhau. Hãy cùng phân tích chi tiết:

I. NGUYÊN NHÂN KHIẾN ĐỘNG CƠ MÁY NÉN KHÍ QUÁ DÒNG 

Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến khiến động cơ máy nén khí trục vít gặp sự cố quá dòng:

1. Nguồn Điện Không Ổn Định Hoặc Sai Thông Số

• Điện áp đầu vào quá thấp hoặc quá cao: Nếu điện áp cung cấp không ổn định (ví dụ: điện áp thấp hơn 10% giá trị định mức), động cơ sẽ phải kéo dòng cao hơn để bù đắp công suất, gây quá dòng.
• Lệch pha hoặc mất pha: Máy nén khí trục vít thường sử dụng động cơ 3 pha 380V. Nếu mất một pha hoặc điện áp giữa các pha không cân bằng, động cơ sẽ bị quá tải và nhanh chóng sinh nhiệt, có nguy cơ cháy cuộn dây.
• Dòng khởi động quá cao: Một số hệ thống có bộ khởi động sao – tam giác hoặc biến tần nhưng không được thiết lập đúng thông số, làm dòng khởi động quá cao gây nhảy CB (Circuit Breaker).

✔ Cách xử lý:

• Đo điện áp cấp vào bằng đồng hồ đo VOM để kiểm tra độ ổn định.
• Kiểm tra thứ tự pha và độ cân bằng pha bằng ampe kìm.
• Nếu hệ thống dùng biến tần, cần kiểm tra cài đặt chế độ khởi động mềm để giảm dòng khởi động.

2. Cuộn Dây Động Cơ Bị Chạm Chập Hoặc Cách Điện Kém

• Cuộn dây bị chạm đất hoặc chập vòng: Khi lớp cách điện trên cuộn dây bị hỏng (do quá nhiệt, ẩm hoặc già hóa), dòng điện rò có thể làm tăng dòng tiêu thụ, gây nóng động cơ.
• Nhiệt độ cuộn dây quá cao: Khi động cơ làm việc quá tải trong thời gian dài, nhiệt độ tăng cao, làm giảm khả năng cách điện của dây đồng, dẫn đến hiện tượng quá dòng.

✔ Cách xử lý:

• Dùng đồng hồ MegaOhm (Megger) để đo điện trở cách điện của cuộn dây, nếu điện trở thấp (<1MΩ) thì cuộn dây có vấn đề.
• Nếu cuộn dây bị cháy hoặc chập, cần quấn lại động cơ hoặc thay thế mới.

3. Lỗi Ổ Bi (Vòng Bi) Hoặc Bánh Răng Đầu Nén

• Nếu vòng bi bị mòn, khô dầu hoặc kẹt, lực ma sát giữa rotor và stator sẽ tăng lên, làm động cơ tiêu thụ dòng điện lớn hơn bình thường.
• Nếu bánh răng truyền động bị mòn hoặc lệch, tải trọng đầu nén không đồng đều, khiến động cơ phải kéo tải nặng hơn, dẫn đến quá dòng.

✔ Cách xử lý:

• Kiểm tra vòng bi bằng cách lắng nghe tiếng ồn bất thường hoặc dùng cảm biến nhiệt đo nhiệt độ ổ bi.
• Thay thế vòng bi mới nếu có hiện tượng rơ lỏng hoặc kẹt.
• Kiểm tra và thay dầu bôi trơn để giảm ma sát.

4. Lỗi Biến Tần (Inverter) Hoặc Bộ Điều Khiển Khởi Động

Máy nén khí trục vít sử dụng biến tần (VSD – Variable Speed Drive) để điều chỉnh tốc độ động cơ theo nhu cầu khí nén. Khi biến tần bị lỗi, động cơ có thể nhận dòng điện không ổn định, dẫn đến quá dòng.

• Thông số biến tần cài đặt sai: Nếu dòng điện khởi động hoặc giới hạn dòng không phù hợp, động cơ sẽ hoạt động ở chế độ không tối ưu, gây quá dòng.
• Bộ điều khiển khởi động (Contactor, Relay nhiệt) bị lỗi: Contactor đóng ngắt liên tục có thể gây dao động dòng điện.

✔ Cách xử lý:

• Kiểm tra mã lỗi trên màn hình biến tần, tra cứu trong tài liệu hướng dẫn để xác định nguyên nhân.
• Kiểm tra contactor và relay nhiệt, nếu bị cháy hoặc oxy hóa thì thay mới.
• Cài đặt lại tham số biến tần theo khuyến nghị của nhà sản xuất.

5. Hệ Thống Cơ Khí Chịu Tải Quá Lớn

• Đầu nén bị kẹt hoặc quá tải: Khi hệ thống khí nén bị tắc (ví dụ: lọc khí, lọc dầu bị bẩn hoặc đường ống bị nghẹt), động cơ sẽ phải hoạt động với công suất cao hơn, gây hiện tượng quá dòng.
• Dầu bôi trơn bị đặc hoặc hết hạn sử dụng: Dầu có độ nhớt cao hoặc quá bẩn sẽ làm tăng lực cản bên trong đầu nén, gây quá tải động cơ.

✔ Cách xử lý:

• Vệ sinh hoặc thay thế lọc khí, lọc dầu, lọc tách dầu định kỳ.
• Kiểm tra độ nhớt của dầu bôi trơn, thay dầu nếu quá hạn.
• Xả sạch đường ống khí nén để loại bỏ cặn bẩn.

DẤU HIỆU NHẬN BIẾT MÁY NÉN KHÍ QUÁ DÒNG 

• Aptomat hoặc CB (Circuit Breaker) nhảy liên tục.
• Màn hình điều khiển báo lỗi “Overcurrent” hoặc mã lỗi biến tần liên quan đến quá dòng.
• Động cơ nóng bất thường, phát ra mùi khét hoặc tiếng ù lớn.
• Dòng điện đo được cao hơn mức định mức (Ampere trên nhãn động cơ).
• Máy nén khí hoạt động yếu, không đạt áp suất cài đặt.

GIẢI PHÁP NGĂN NGỪA

🔹 Ngăn ngừa quá dòng động cơ:
✔ Kiểm tra điện áp đầu vào định kỳ, lắp thiết bị ổn áp nếu cần.
✔ Kiểm tra và bảo dưỡng vòng bi, lọc khí, lọc dầu theo lịch trình.
✔ Vệ sinh biến tần, kiểm tra thông số cài đặt phù hợp.
✔ Định kỳ đo điện trở cách điện của cuộn dây để phát hiện sớm hư hỏng.

II. ĐỘNG CƠ MÁY NÉN KHÍ QUÁ TẢI

(1) Quá tải là gì?

• Quá tải (Overload) xảy ra khi động cơ phải làm việc với công suất lớn hơn mức thiết kế trong một khoảng thời gian dài, dẫn đến nhiệt độ động cơ tăng cao.
• Lưu lượng khí nén lớn hơn mức thiết kế, áp suất cao hơn mức cho phép hoặc ma sát cơ khí lớn có thể gây ra hiện tượng này.

(2) Nguyên nhân gây quá tải động cơ

• Áp suất hệ thống quá cao: Máy nén khí phải làm việc với áp suất cao hơn mức cài đặt, gây tăng tải cho động cơ.
• Dầu bôi trơn kém chất lượng hoặc bị thiếu: Khi dầu bôi trơn không đủ, các bộ phận cơ khí như vòng bi, trục vít bị ma sát lớn, làm động cơ nặng tải.
• Lọc khí, lọc dầu, lọc tách dầu bị tắc: Cản trở luồng khí và dầu trong hệ thống, khiến động cơ phải làm việc nhiều hơn.
• Dây đai (nếu có) bị căng quá mức: Khi truyền động bằng dây đai, nếu căng quá mức sẽ làm tăng lực kéo của động cơ.
• Van hút bị kẹt: Van hút không mở hoàn toàn, gây áp suất ngược trong buồng nén.
• Vòng bi, bánh răng bị mòn hoặc kẹt: Khi vòng bi bị khô dầu hoặc bánh răng hao mòn, lực ma sát tăng cao gây tải nặng cho động cơ.

(3) Cách xử lý quá tải động cơ

✔ Kiểm tra và điều chỉnh áp suất về đúng mức cài đặt của nhà sản xuất.
✔ Kiểm tra mức dầu bôi trơn, thay dầu định kỳ theo khuyến cáo.
✔ Vệ sinh hoặc thay thế các bộ lọc khí, lọc dầu, lọc tách dầu bị tắc nghẽn.
✔ Kiểm tra và điều chỉnh độ căng của dây đai.
✔ Bảo dưỡng, thay thế vòng bi và kiểm tra bánh răng định kỳ.

III. BẢNG SO SÁNH ĐỘNG CƠ MÁY NÉN KHÍ QUÁ TẢI VÀ QUÁ DÒNG

IV. KẾT LUẬN

• Quá tải là do động cơ phải làm việc quá sức, chủ yếu liên quan đến cơ khí và áp suất hệ thống.
• Quá dòng là do dòng điện cấp vào động cơ vượt mức cho phép, chủ yếu liên quan đến hệ thống điện.

Nếu máy nén khí của bạn gặp tình trạng quá tải hoặc quá dòng, hãy kiểm tra từng bước theo hướng dẫn trên để xác định nguyên nhân và xử lý kịp thời, tránh hư hỏng nghiêm trọng hơn. Hãy liên hệ với chúng tôi theo số Hotline & Zalo 0982 387 240 nếu bạn cần hỗ trợ. 🚀

Có thể bạn quan tâm:

=> Máy nén khí không khởi động: Nguyên nhân và giải pháp